فَته طَلب یا سَفتِه، سندی است که موجب آن امضا کننده تعهد میکند، مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید. (ماده ۳۰۷ قانون تجارت)
مقررات مربوط به سفته در فصل دوم از باب چهارم قانون تجارت و طی مواد ۳۰۷ و ۳۰۸ و ۳۰۹ آن قانون بیان شده است
شرایط قانونی سفته
الف) امضا یا مهر صادرکننده: در صورتی که سندی مهر یا امضا نداشته باشد که بیانگر اراده انشانی صادر کننده است، سند عادی نیز محسوب نخواهد شد؛
ب) تاریخ صدور: با توجه به مقررات مربوط به برات در مواد ۲۲۳ و ۲۲۶ قانون تجارت، قید روز، ماه و سال تاریخ صدور سفته ضروری است و در غیر اینصورت سفته اعتبار نخواهد داشت.
ج) مبلغ سفته: بند ۱ ماده ۳۰۸ قانون تجارت تعیین مبلغ سفته را با تمام حروف ضروری دانسته است.
د) نام گیرنده وجه: ذکر نام گیرنده وجه سفته در صورتی ضروری است که سفته در وجه شخص معین یا به حواله کرد باشد و اگر سفته در وجه حامل صادر شود، باید عبارت «حامل» در سفته قید گردد.
ه) تاریخ پرداخت: مطابق بند ۳ ماده ۳۰۸ قانون تجارت، ذکر تاریخ پرداخت در سفته ضروری است که با توجه به مقرّرات ذکر شده در مورد تاریخ پرداخت در برات، این تاریخ میتواند به رؤیت یا به وعده از رؤیت یا به وعده از تاریخ سفته و یا روز معین باشد.
کاربردهای سفته
سفته به عنوان یک ابزار مالی چندگانه، در معاملات مختلف به کار می رود و میتواند بر اساس نیازهای خاص هر کاربرد، ویژگیهای خاصی داشته باشد.
بانکها از سفته جهت تضمین بازپرداخت اقساط یا بدهی استفاده میکنند.
شرکتها و کسب و کارها جهت تضمین انجام تعهدات کاری توسط افرادی که قصد استخدام آنها را دارند، از سفته استفاده میکنند.
در معاملاتی که در آنها قیمت کالا یا خدمات به صورت غیرنقدی است از سفته استفاده میشود.
از سفته برای تضمین تعهدات و قراردادهای بین شرکتها استفاده میشود.
روشهاى وصول سفته
اجرا گذاشتن سفته به دو صورت میتواند باشد:
طرح دعواى تجارى: این طرح دعوا با تقدیم واخواست آغاز مىشود و در صورت مطالبه سفته، سررسید آن باید معلوم گردد. این اقدام به منظور بهرهمندی از مزایای اسناد تجاری و حق تقدیم واخواست صورت میگیرد.
طرح دعواى مدنى از طریق تقدیم دادخواست: سفته یک سند پرداختى است، مى توان به صورت یک سند عادی نسبت به پرداخت آن طرح دعوا کرد. با این رویه، اما نمیتوان از مزایای اسناد تجاری که در بالا به آن اشاره شد، بهرهمند شد.
دادخواست براى سفته هاى کمتر از بیست میلیون تومان باید در شوراى حل اختلاف مطرح شود، اما اگر مبلغ سفته بیشتر از بیست میلیون تومان باشد، طرح آن در دادگاه الزامى میباشد.
این تفاوتها ناشى از ماهیت تجارى یا غیرتجاری بودن دعوا و مقدار مالى معین شده در سفته است و انتخاب بین این دو روش بیشتر به شرایط قرارداد وتوافقات میان طرفین بستگی دارد و ممکن است در قراردادهای مختلف متفاوت باشد.
ظهرنویسى و ضمانت سفته
براى مطالبه وجه سفته، مى توان علیه افراد مختلفى اقامه دعوى کرد. در اینجا، علاوه بر متعهد اصلى مسئولان پرداخت مبلغ سفته که میتوانند مورد اقامه دعوی قرار گیرند، ذکر شدهاند:
ظهرنویس: افرادى که پشت سفته را امضا کردهاند یا سفته به آنها منتقل شده است. این افراد ممکن است در دوره انتقال سفته، مسئولیت پرداخت مبلغ را به عهده بگیرند.اگر یک سفته از طریق ظهرنویسى به افراد مختلفى منتقل شود، هر کدام از افراد مسئولیت پرداخت مبلغ سفته را دارند. در صورتى که سفته با ظهرنویسىهاى متعدد به اشخاص گوناگون منتقل شود، صادرکننده (نخستین ظهرنویس) وتمامى ظهرنویسها در مقابل دارنده آن مسئولیت تضامنى دارند. به این معنا که دارنده سفته در صورت عدم وصول مبلغ مىتواند به هر کدام از افرادى که ظهرنویس بر روى سفته آمده است (همگی یا به صورت مجتمع) مراجعه کرده واز آنها مطالبه نماید. بنابراین، علاوه بر صادرکننده، کلیه ظهرنویسها مسئول پرداخت وجه سفته مى باشند.
ضامن: افراد یا نهادهایى که پشت سفته را به عنوان ضامن امضا کردهاند. ضامنها در صورت عدم پرداخت متعهد یا ظهرنویسهای مسئول ممکن است به عنوان مسئولان پرداخت مبلغ سفته شناخته شوند. مسولان پرداخت ممکن است بر اساس شرایط و جزئیات موجود در سفته مشخص شوند و براساس تعهداتى که در سفته درج شده باشد، مسئولیت پرداخت مبلغ را به عهده بگیرند.
سفته الکترونیکی
سفته الکترونیکی، همان سفته یا فته طلب، در قانون تجارت است و از قابلیت واخواست سفته برخوردار میباشد؛ با این تفاوت که نحوه صدور آن، به صورت الکترونیکی و از طریق سامانههای مخصوصی صورت گرفته است و کاربرد آن، تعهد پرداخت پول یا انجام مفاد یک قرارداد است. سفته الکترونیک دارای مزایایی مانند امنیت بالا، سهولت در معاملات اینترنتی و کاهش هزینههاست. سفته الکترونیک با استفاده از امضای الکترونیک و فرآیندهای امنیتی مدرن، انجام میشود.
مدارک مورد نیاز برای تهیه و خرید سفته الکترونیک، همان مدارک شخصی افراد هستند. این مدارک و اطلاعات شامل کد ملی، شماره موبایل، شماره حساب و مبلغ آن هستند. با ارائه این مشخصات و پرداخت هزینه، سفته صادر خواهد شد.
امروزه با الکترونیکی شدن سفته، تنها کافی است که فایل PDF سفته الکترونیکی را به همراه کد ملی و شناسه معتبر خزانهداری کل کشور به شخص گیرنده ارائه داد. اگر زمانی PDF یا حتی شماره شناسه سفته گم یا فراموش شد، باز هم سفته از طریق کد ملی قابل پیگیری است.
دیدگاهتان را بنویسید