«تصفیه حساب» یا «تسویه حساب»؟

تصفیه در عربی به معنای «پاک کردن و پالوده کردن» است و «تصفیه حساب» در موردی به کار می رود که حساب پرداخته و پاک شده باشد و دیگر کسی طلبکار نباشد. همین ترکیب مَجازاً به هر نوع اقدام عملی برای انتقام جویی و کینه کشی اطلاق می شود؛ استفاده از صفت پاک برای حساب در زبان فارسی هم کاربرد دارد، مانند: «آنکه را حساب پاک است از محاسبه چه باک است»؛ ولی «تسویه» یعنی «مساوی کردن، یکسان کردن»، هم سطح کردن (مثلاً زمین ناهموار را) و «تسویه حساب» به معنای «ایجاد تعادل و موازنه در حساب» است. این ترکیب در معنای مجازی به کار نمی رود و با «تصفیه حساب» مرادف (هم معنی) نیست.

اگر به فرهنگ های لغت نیز مراجعه شود به نتیجه مشابه می رسم:
فرهنگ فارسی (دکترمحمّد معین)
تسویه:
برابر کردن ، مساوی ساختن ، یکسان کردن
تسویه کردن :
برابر کردن ، مساوی ساختن
تصفیه :
(۱) پاک کردن، پاکیزه ساختن، پالودن، صاف کردن، بی آلایش کردن، خالص کردن
(۲) به پایان رسانیدن امری
(۳) رفع اختلاف کردن / تصفیه حساب : پاک کردن حساب خود با شخص دیگر یا مؤسّسه ای، تفریغ حساب.

فرهنگ عمید (حسن عمید)
تسویه :
مساوی کردن ، برابر کردن ، یکسان کردن ، راست کردن
تصفیه : (توضیح آن شبیه به فرهنگ معین است)
تصفیه حساب : حساب قرض و طلب خود را با دیگری روشن ساختن و پاک کردن

لذا از آنجا که همیشه یک حساب مد نظر است و حساب مورد نظر با حساب دیگری مقایسه و یکسان سازی نمی شود پس اصطلاح تصفیه حساب صحیح است نه تسویه حساب.

 

6 comments on “«تصفیه حساب» یا «تسویه حساب»؟

  1. نازیلا گفت:

    مفیدوعالی

  2. Mansour گفت:

    Very good

  3. مشمول گفت:

    تنکیو وری ماااچ

  4. بهزاد احمدی نژاد خیاط گفت:

    مفید/کوتاه و خلاصه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *