رکود بزرگ
The Big Short
محصول: ایالات متحده، ۲۰۱۵
امتیاز: ۷٫۸ از ۱۰
نویسنده: Michael Lewis، Charles Randolph, Adam McKay
کارگردان: Adam McKay
بازیگران: Christian Bale, Steve Carell, Ryan Gosling, Brad Pitt
داستان درباره گروهی از فعالان بخش اقتصادی است که پیش از به وقوع پیوستن بحران اقتصادی در سالهای ۲۰۰۷ – ۲۰۰۸ سقوط بازار مسکن را پیش بینی کرده بودند و تصمیم گرفتند تا بر روی سقوط ارزش سهام شرکت های مرتبط سرمایه گذاری میلیاردی انجام داده و سپس نظاره گر نابودی آنان شدند تا از این طریق سودهای کلان میلیاردی نصیبشان شود.
آدام مک کی که در اصل یک کمدی ساز است و تمام فیلم هایی هم که تابه حال ساخته در این ژانر خلاصه شده، در به تصویر کشیدن این بحران بار دیگر به زبان کمدی اتکا کرده است. اما جنس کمدی فیلم مزبور، در مقایسه با ساخته های پیشین مک کی که بیشتر مبتنی بر ” کمدی هجو ” بوده، فاصله بسیار زیادی دارد و یک جهش موفق بزرگ در کارنامه هنری وی محسوب می شود.
فیلم Big Short یکی از بهترین فیلم های سال ۲۰۱۵ به شمار می رود. اثری که فیلمنامه قدرتمندی دارد و دیالوگ های ماندگار فراوانی در آن شنیده می شود. بازی های عالی بازیگران نیز به رشد فیلم کمک شایانی کرده است.
مفاهیم کلیدی برای درک فیلم رکود بزرگ (big short)
با وجود توضیحات علمی مطرح شده در فیلم، هنوز ممکن است داستان کلی برای ما مبهم باشد. قبل از آن که فیلم را ببینید بد نیست با بعضی از مفاهیم کلیدی فیلم آشنا شویم. عباراتی کلیدی که مدام در فیلم تکرار می‌شوند.
بحران مالی آمریکا
در سال ۲۰۰۸ بحران مالی آمریکا بر روی اقتصاد جهانی تاثیر گذاشت. ماجرا از آنجا شروع شد که بانک‌ها به کسانی وام دادند که توان پس دادن آن را نداشتند. این بدهی‌ها به شکل اوراق بدهی به سرمایه‌گذاران فروخته شد. همه فکر می‌کردند اوراق بدهی مسکن خیلی خیلی امن است.
اما مردم نتوانستند وام‌هایشان را پس بدهند. قیمت اوراق پایین آمد و بازار مالی ضرر کرد. به خاطر ضرر پیش آمده عده‌ای بیکار شدند. این کارمندان بیکار نمی‌توانستند وام خود را پس بدهند. قیمت اوراق پایین‌تر آمد و عده بیشتری بیکار شدند و…
حباب مسکن
در بیشتر موارد سرمایه‌گذاران مسکن، هیجانی نیستند. آنها سعی می‌کنند مسکن را با قیمتی پایین بخرند و اندکی افزایش قیمت بازار مسکن را به رکود می‌اندازد. «چه کسی یک خانه ۱۰۰ میلیونی را به قیمت ۲۰۰ میلیون می‌خرد؟» هیچ‌کس!
اما این ادعا درست نیست. درست فرض کردن همین جمله اشتباه نقطه شروع بحران مالی ۲۰۰۸ بود.
اوراق رهنی
اوراق رهنی یا Mortgage نوعی از وام است که برای خرید املاک و مستقلات از طرف بانک یا بنگاه به خریدار داده می‌شود. وام‌دهنده سند ملک را به عنوان وثیقه نگه می‌دارد. در صورتی که وام تسویه نشود، وام‌دهنده اجازه دارد با فروش ملک بدهی خود را پس بگیرد. معمولا بانک خانه را بسیار ارزان‌تر از قیمت واقعی و تنها به اندازه پولی که طلب دارد به فروش می‌گذارد، تا هر چه سریع‌تر پولش نقد شود. همین مسئله به موضوع فیلم‌های بسیاری تبدیل شده است.
MBS
اوراق با پشتوانه رهن یا MBS سبدی است از اوراق رهنی که به شکل اوراق بهادار معامله می‌شوند. ایده اصلی ساخت MBS این است که بعید به نظر می‌رسد تمام وام‌‌گیرنده‌ها به طور هم‌زمان بازپرداخت اقساط خود را به تعویق بیندازند. به همین دلیل اوراق رهنی در فهرست سرمایه‌گذاری‌های امن قرار می‌گیرند.
CDO
تعهدات بدهی هم‌زمان یا CDO از کلیدی‌ترین اصطلاحات فیلم بیگ شورت به حساب می‌آید. CDO سبدی است از MBSها. یعنی سبدی از سبدهای وام مسکن. در مواردی از CDOهای مختلف یک سبد می‌سازند (سبدی از سبدهای سبد وام‌های مسکن) و به آن CDO-S می‌گویند. تحلیل CDO-S تقریبا غیرممکن است.
CDOترکیبی
در صورتی که یک سبد CDO از پرداخت به موقع وام باز بماند، سازوکاری شبیه به بیمه وجود دارد که این قصور را جبران کند. این بیمه به نام CDS یا Credit default swap شناخته می‌شود. دکتر بری عملا با همین ابزار است که به جنگ بازار مسکن می‌رود.
از بازپرداخت‌های CDSهای تعلق گرفته به CDO-Sهای ساخته شده از MBSها، یک سبد دیگر ساخته می‌شود که به آن CDO ترکیبی می‌گویند! خیلی پیچیده شد، نه؟ دقیقا به همین دلیل بود که کسی متوجه وجود مشکلی بزرگ در بازار مستقلات آمریکا نشد. مایکل بری در ابتدای فیلم درگیر بررسی همین اعداد و ارقام پیچیده است.
